Psychoterapia

Przyznaję szczerze, że czasem czuję się, jakbym był na smyczy... i to smartfon trzyma drugi koniec. Znacie to uczucie? Gdy już raz wpadnę w ten wir powiadomień, artykułów, krótkich filmików, to trudno się oderwać. Zaczyna się niewinnie – jedna wiadomość, potem szybkie sprawdzenie newsów, a za chwilę mija godzina, a ja nadal scrolluję bez celu.

Ostatnio coraz częściej łapię się na tym, że choć wiem, że powinienem odłożyć telefon, to po prostu nie potrafię. Widzę, jak to wpływa na moje skupienie, na moją obecność w realnym życiu. Ile razy złapałem się na tym, że zamiast wsłuchać się w opowieść bliskiej osoby, mój wzrok uciekał do ekranu? Albo zamiast cieszyć się ciszą i chwilą dla siebie, automatycznie sięgałem po telefon, żeby "coś" zobaczyć? To staje się takim odruchem, niemal uzależnieniem. Czy też tak masz? Tak ci się zdarza?

Rozprawmy się z mitami na temat cyfrowej obecności

Kiedy rozmawiam z ludźmi o ich relacji z technologią, często słyszę pewne przekonania, które, choć wydają się logiczne, w rzeczywistości odciągają nas od prawdziwego rozwiązania. Pora rozprawić się z kilkoma z nich.

Mit 1: "Wystarczy silna wola, żeby przestać." Wielu z nas wierzy, że kluczem do ograniczenia czasu spędzanego przed ekranem jest po prostu silniejsza wola.
- Dlaczego to mit: Nasze mózgi są zaprogramowane tak, by szukać nagród, a aplikacje i platformy cyfrowe są perfekcyjnie zaprojektowane, by te nagrody nam dostarczać – czy to w postaci lajka, nowej informacji, czy po prostu szybkiej rozrywki. To nie brak woli, ale raczej walka z wyrafinowanym algorytmem, który zna nasze potrzeby lepiej niż my sami. Potrzeba czegoś więcej niż tylko postanowienia.
Mit 2: "Im więcej wiem, tym lepiej." Często usprawiedliwiamy nieustanne scrollowanie potrzebą bycia na bieżąco, obawą przed przegapieniem czegoś ważnego (tzw. FOMO – Fear Of Missing Out).
- Dlaczego to mit: Paradoksalnie, nadmiar informacji prowadzi do przeciążenia informacyjnego, a nie do większej wiedzy. Jesteśmy zalewani danymi, które często są powierzchowne, niesprawdzone, a co gorsza, wzbudzają w nas lęk i niepokój. Prawdziwa mądrość rzadko rodzi się z szybkiego przeglądania nagłówków.
Mit 3: "Technologia to zło, trzeba ją całkowicie wyeliminować." Czasem w reakcji na poczucie przytłoczenia pojawia się radykalna myśl o całkowitym odcięciu się od cyfrowego świata.
- Dlaczego to mit: Technologia sama w sobie nie jest ani dobra, ani zła. Jest narzędziem. Problemem nie jest jej istnienie, lecz nasza relacja z nią i sposób, w jaki jej używamy. Pełna eliminacja, choć czasem kusząca, jest często nierealna i może prowadzić do izolacji, zamiast do zdrowego balansu.

Gdzie zatem szukać pomocy? A raczej – jak budować świadomą relację z cyfrowym światem?

Wierzę, że kluczem jest tu świadomość i małe, codzienne decyzje. To nie jest łatwa walka, bo cyfrowy świat jest zaprojektowany tak, żeby nas wciągać. Pamiętajmy, że jesteśmy istotami powołanymi do głębokich relacji – z Bogiem, z drugim człowiekiem, z samym sobą. Cyfrowa smycz może nas od tego odciągać, ale mamy moc, by ją poluzować.

1. Uważność – pierwszy krok do wolności.

Zamiast automatycznie sięgać po telefon, zatrzymaj się na chwilę. Zapytaj siebie: "Po co to robię? Czego teraz naprawdę potrzebuję?" Często za odruchem sprawdzenia telefonu kryje się nuda, lęk, potrzeba ucieczki lub po prostu brak nawyku bycia w ciszy.

Praktyka: Przez jeden dzień, zanim odblokujesz telefon, weź trzy głębokie oddechy. Pozwól sobie poczuć to, co jest w Tobie. Może to być lęk, niepokój, a może po prostu zmęczenie. Bądź z tym przez chwilę, zanim zatopisz się w cyfrowym świecie.

2. Wyznaczanie granic – troska o własną przestrzeń.

Podobnie jak w relacjach międzyludzkich, tak i w relacji z technologią, potrzebujemy jasnych granic. To wyraz szacunku dla siebie i swojego czasu.

Praktyka: Ustal "strefy wolne od telefonu" w swoim domu – np. sypialnia, stół w jadalni. Postanów, że podczas posiłków z bliskimi, telefon zostaje poza zasięgiem wzroku. Zegar zamiast telefonu jako budzik? To mała zmiana, która może wiele zmienić. Ustaw konkretne godziny, w których sprawdzasz powiadomienia, a poza tymi godzinami odłóż telefon.

3. Celowe użycie – technologia jako narzędzie, nie pan.

Zamiast bezmyślnie scrollować, zacznij używać technologii w sposób świadomy i celowy. Czy potrzebujesz sprawdzić konkretną informację? Świetnie. Czy szukasz kontaktu z bliskimi? Doskonale. Ale zrób to świadomie, a po osiągnięciu celu – odłóż telefon.

Praktyka: Wybierz jeden dzień w tygodniu, np. niedzielę, i ogranicz użycie mediów społecznościowych do minimum. Zamiast tego, poświęć ten czas na spotkanie z bliskimi, spacer na łonie natury, czytanie książki, modlitwę, po prostu bycie w ciszy.

4. Znalezienie alternatyw – wypełnij pustkę.

Odłożenie telefonu może początkowo stworzyć poczucie pustki. Ważne jest, by znaleźć zdrowe i budujące alternatywy dla czasu spędzanego online. Co sprawia Ci prawdziwą radość? Co buduje Twojego ducha?

Praktyka: Zrób listę 5 rzeczy, które lubisz robić, a które nie wymagają użycia smartfona (np. czytanie książki, rysowanie, gotowanie, spacer, medytacja, rozmowa z przyjacielem). Kiedy poczujesz pokusę bezmyślnego scrollowania, sięgnij po tę listę i wybierz jedną z aktywności.

Pamiętaj: to droga, nie jednorazowe wydarzenie.

To nie jest łatwa walka, bo cyfrowy świat jest zaprojektowany tak, żeby nas wciągać. Ale wiecie co? Mam nadzieję, że nie jestem w tym sam. Myślę, że wielu z nas zmaga się z tym wyzwaniem. Wierzę, że kluczem jest tu świadomość i małe, codzienne decyzje. To nie jest sprint, ale raczej maraton, pełen małych zwycięstw i potknięć. Ważne jest, żeby wracać na ścieżkę, gdy tylko z niej zejdziemy.

Może razem uda nam się odnaleźć ten złoty środek, żeby technologia służyła nam, a nie my jej. W końcu chodzi o to, żeby żyć naprawdę, z uwagą i sercem otwartym na to, co ważne. Żeby być obecnym – dla siebie i dla bliskich

A Ty? Masz podobne doświadczenia z "cyfrową smyczą"? Podziel się swoimi przemyśleniami w komentarzach. Jestem ciekawy, jak sobie z tym radzisz!

Czy smartfon trzyma Cię na smyczy? Gdy cyfrowy świat wciąga, a Ty pragniesz wolności...